Trong truyền thống văn hóa của người Việt Nam, có một cách pha cà phê rang xay đã vượt ra khỏi giới hạn của một phương pháp pha chế thông thường để trở thành một biểu tượng, một nghi thức buổi sáng không thể thiếu của hàng triệu người. Đó chính là cà phê phin.
Pha cà phê bằng phin không chỉ là một cách pha cà phê rang xay đơn thuần, mà còn là một nghệ thuật, đòi hỏi sự tỉ mỉ, kiên nhẫn và một tình yêu đặc biệt dành cho thức uống này. Từ những hạt cà phê được chọn lọc kỹ lưỡng, trải qua quy trình chế biến cà phê rang xay chuyên nghiệp, đến giọt cà phê chắt chiu nhỏ xuống ly, mỗi công đoạn đều góp phần tạo nên hương vị đậm đà, khó quên của cà phê phin.
Chính vì thế, cà phê phin tuy là một thức uống quen thuộc, nhưng để pha ra được một ly chuẩn vị lại không phải là một điều đơn giản.
Để giúp các tín đồ cà phê có thể tự thưởng thức ly cà phê phin đậm đà do chính tay mình pha, ILOTA sẽ mang tới cho bạn kiến thức tổng quan về pha cà phê phin, hướng dẫn chi tiết từng bước cách pha cà phê rang xay, cho đến những mẹo nhỏ để bạn có thể pha được một ly cà phê phin hoàn hảo ngay tại nhà. Đồng thời, chúng tôi cũng sẽ đưa ra một số lưu ý về việc lựa chọn nguồn cà phê chất lượng, đặc biệt là những cơ sở nhận rang xay cà phê tại Hà Nội uy tín, giúp bạn có được ly cà phê phin chất lượng nhất.
Ly cà phê phin
Lịch sử và nét đặc trưng của cà phê phin
Cà phê và dụng cụ pha phin được người Pháp du nhập vào Việt Nam vào cuối thế kỷ 19. Ban đầu, chúng phục vụ cho tầng lớp thống trị và và giới thượng lưu. Có nhiều ý kiến cho rằng, chiếc phin cà phê hiện đại ngày nay được cho là có sự phát triển từ các dụng cụ lọc cà phê phổ biến ở châu Âu thời bấy giờ, hoặc có thể từ Madras Coffee Filter của Ấn Độ.
Tuy nhiên, do cấu tạo và cách sử dụng những dụng cụ lọc thời bấy giờ còn nhiều bất cập và chưa phù hợp với văn hóa, lối sống và khẩu vị của người Việt Nam, nên ông cha ta đã đón nhận rồi cải tiến chúng. Từ đó, cách pha cà phê rang xay bằng phin Việt Nam đã ra đời.
Chẳng hạn, người Việt đã tự điều chỉnh cho phần đáy phin nhỏ hơn, để cà phê chiết xuất ra có hương vị đậm đà và mạnh mẽ hơn, phù hợp với gu thưởng thức của người Việt. Sau năm 1975, cà phê phin thực sự trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa thưởng thức của người Việt Nam, khi thói quen này phổ biến ở khắp mọi nơi, từ thành thị đến nông thôn và được bạn bè quốc tế biết đến.
Nét đặc trưng của cà phê phin không chỉ nằm ở hình dáng nhỏ gọn, đơn giản của dụng cụ mà còn ở cách pha cà phê rang xay nhỏ giọt chậm rãi. Quá trình này cho phép cà phê chiết xuất từ từ, mang đến hương vị cô đọng, mạnh mẽ, và hậu vị kéo dài. Đây là điều mà không nhiều phương pháp pha chế khác có thể làm được một cách dễ dàng.
Tại sao cà phê phin lại có tên là “cà phê phin”?
Chữ “phin” trong “cà phê phin” vốn có nguồn gốc từ tiếng Pháp. Từ “phin” được cho là xuất phát từ chữ “filtre”, mang ý nghĩa là bộ lọc hoặc cái lọc.
Khi cà phê được du nhập vào Việt Nam cùng với dụng cụ pha chế này, người Việt đã Việt hóa từ “filtre” thành “phin” để dễ đọc, dễ nhớ và gần gũi hơn với cách phát âm của đồng bào ta. Và cho đến tận ngày nay, tất cả người Việt Nam, từ những người nông dân trồng cà phê tại Sơn La, xuống đến những cơ sở nhận rang xay cà phê tại Hà Nội, hay tất cả những người yêu thích cà phê tại đất nước ta và trên thế giới, đều biết đến và dùng tên gọi này.
Tại sao cà phê phin vẫn được ưa chuộng?
Trong thời đại mà máy móc hiện đại và các phương pháp pha chế phức tạp lên ngôi, cà phê phin vẫn giữ vững vị thế của mình, thậm chí còn được tìm lại và yêu thích bởi thế hệ trẻ. ILOTA cho rằng, điều này xuất phát từ:
- Hương vị đậm đà, đặc trưng: Cách pha cà phê rang xay bằng phin cho phép cà phê chiết xuất chậm, giữ lại trọn vẹn tinh túy của hạt cà phê. Đặc biệt, nó phù hợp hoàn hảo với cà phê Robusta truyền thống của Việt Nam, mang đến vị đắng đặc trưng, mạnh mẽ.
- Tính linh hoạt và cá nhân hóa: Dễ dàng điều chỉnh lượng cà phê, độ nén, lượng nước để phù hợp với sở thích cá nhân về độ đậm, nhạt. Bạn có thể thêm sữa đặc để có cà phê sữa đá trứ danh, hoặc thưởng thức đen nguyên chất.
- Chi phí thấp: Dụng cụ phin rất bền, dễ mua và có giá thành phải chăng.
- Dễ thực hiện: Không cần máy móc phức tạp, chỉ cần vài bước cơ bản là có thể pha được một ly cà phê ngon.
- Mang tính nghi thức và thư giãn: Cách pha cà phê rang xay bằng phin đòi hỏi sự kiên nhẫn, chờ đợi từng giọt cà phê nhỏ xuống. Điều này biến quá trình pha chế thành một khoảnh khắc thư giãn, thiền định, rất phù hợp với nhịp sống hối hả hiện đại. Đây là một trải nghiệm trọn vẹn, từ lúc ngửi hương cà phê cho đến khi thưởng thức giọt cuối cùng
Ý nghĩa trong đời sống văn hóa của người Việt
Cà phê phin không chỉ là một thức uống, mà đã trở thành một biểu tượng văn hóa, gắn liền với nếp sống và tinh thần của người Việt Nam qua nhiều thế hệ. Bởi lẽ, nó chính là:
- Biểu tượng của sự chậm rãi và chiêm nghiệm: Trong nhịp sống hiện đại hối hả, việc ngồi chờ từng giọt cà phê phin nhỏ xuống là một khoảnh khắc hiếm hoi của sự tĩnh lặng và chiêm nghiệm. Nó khuyến khích con người sống chậm lại, tận hưởng giây phút hiện tại, và suy tư. Đây là một sự đối lập thú vị của cách pha cà phê rang xay bằng phin với các phương pháp pha chế nhanh chóng khác, thể hiện một triết lý sống riêng của người Việt.
- Điểm kết nối cộng đồng: Từ lâu, mỗi ly cà phê phin của người Việt đều gắn liền với mỗi lần gặp gỡ, trò chuyện, bàn bạc công việc, hay đơn giản là tụ tập bạn bè. Từ những quán vỉa hè đến những quán cóc nhỏ, mỗi ly cà phê phin đều góp phần tạo ra một môi trường thân mật, gần gũi, nơi mọi người có thể dễ dàng chia sẻ và kết nối. Đây là một phần không thể thiếu trong các cuộc gặp gỡ thường nhật, thể hiện sự hiếu khách và tính cộng đồng.
- Phản ánh sự sáng tạo và thích nghi: Từ một dụng cụ được du nhập, người Việt đã biến tấu và phát triển cách pha cà phê rang xay bằng phin để cho ra hương vị độc đáo, phù hợp với gu riêng của mình (như nâu đá). Điều này thể hiện khả năng sáng tạo và tinh thần thích nghi của người Việt trong việc tiếp nhận và bản địa hóa những điều mới lạ.
- Một phần không thể thiếu của buổi sáng: Đối với nhiều người Việt, một ly cà phê phin vào buổi sáng không chỉ giúp tỉnh táo mà còn là một phần để khởi đầu ngày mới. Hương thơm cà phê lan tỏa, tiếng giọt cà phê tí tách là những âm thanh quen thuộc, đi vào tiềm thức và trở thành một phần ký ức tuổi thơ, một nét đẹp bình dị nhưng sâu sắc.
Cà phê pha phin
Những yếu tố then chốt trong cách pha cà phê rang xay bằng phin
Để pha được một ly cà phê phin thực sự ngon, không chỉ riêng cách pha cà phê rang xay là đủ mà còn cần sự kết hợp hài hòa của nhiều yếu tố.
Chọn cà phê rang xay chất lượng
Đây là yếu tố quan trọng nhất, bởi hạt cà phê chính là “linh hồn” của bất cứ ly cà phê nào. Theo đội ngũ chuyên môn của ILOTA, dù trong bất kì cách pha cà phê rang xay nào, thì dưới đây sẽ là những tiêu chí mà ai cũng cần lưu ý:
- Chất lượng hạt: Ưu tiên chọn cà phê Arabica, Robusta hoặc blend (hỗn hợp) từ những nguồn gốc uy tín. Hạt cà phê phải đều màu, không có dấu hiệu mốc, mối mọt. Đối với cà phê phin truyền thống, Robusta thường được ưa chuộng vì cho ra ly cà phê đậm và mạnh mẽ. Những hạt Robusta từ các vùng trồng như Sơn La, Buôn Mê Thuột tại đất nước ta sẽ cho ra được ly cà phê chuẩn gu vị người Việt. Hiện tại, ILOTA là một trong số những nhà rang có cung cấp hạt cà phê đến từ những vùng đất trứ danh này, với đầy đủ giấy tờ, chứng từ, giúp cà phê phin của bạn không chỉ thơm ngon, mà còn đảm bảo an toàn khi thưởng thức.
Tuy nhiên, nếu bạn mong muốn cà phê của mình có vị nhẹ và hương thơm phong phú hơn, thì các blend có Arabica chính là một sự lựa chọn không hề tồi. Theo các tiêu chuẩn của nhà rang ILOTA, Arabica từ Cầu Đất (Lâm Đồng) và nước bạn Ethiopia chính là phương án phù hợp nhất, khi đảm bảo những nốt hương hoa quả khô đặc trưng, với hương vị tinh tế.
Đặc biệt, hạt Arabica mà ILOTA đang cung cấp hiện đã được SCA (Specialty Coffee Association – Hiệp hội Cà phê Đặc sản thế giới) chấm trên 80 điểm. Tại ILOTA, chúng tôi còn có những blend cà phê dành riêng cho pha phin, đảm bảo chất lượng tốt và hương vị ổn định cho mọi khách hàng.
- Độ tươi mới của cà phê rang xay: Cà phê ngon nhất là cà phê mới được rang và xay. Sau khi rang, cà phê sẽ giải phóng khí CO2 và bắt đầu quá trình oxy hóa, làm giảm hương vị. Lý tưởng nhất là sử dụng cà phê trong vòng 2-4 tuần sau khi rang. Cà phê mới xay sẽ giữ được hương thơm tốt nhất. Việc tìm một cơ sở nhận rang xay cà phê Hà Nội uy tín, cung cấp cà phê rang tươi mỗi ngày là vô cùng quan trọng.
- Độ mịn cà phê: Đây là yếu tố quyết định tốc độ chiết xuất và hương vị của cà phê. Đối với phin, độ mịn lý tưởng là vừa phải, không quá thô (sẽ chảy nhanh, cà phê nhạt) và không quá mịn (sẽ chảy chậm, cà phê tắc, có vị đắng gắt). Thường là độ mịn cỡ muối tiêu hoặc hơi thô hơn một chút so với đường. Bạn có thể thử nghiệm để tìm ra độ mịn phù hợp nhất với loại cà phê và phin của mình.
Tại nhà rang “may đo” ILOTA, đội ngũ rang xay luôn tiến hành rang mỗi ngày, và là một trong số ít xưởng nhận rang xay cà phê Hà Nội ngay tại nội thành. Không chỉ thế, chúng tôi sẽ rang, để nguyên hạt hoặc xay theo nhu cầu của bạn. Chính vì thế, bạn sẽ không cần lo lắng về độ tươi mới trong mỗi mẻ rang tại đây, hay việc độ mịn của cà phê liệu có đạt chuẩn và cho ra hương vị mong muốn hay không.
Hạt cà phê tại nhà rang ILOTA
Chất lượng nước
Nước chiếm tới 98% thành phần của một ly cà phê, vì vậy chất lượng nước ảnh hưởng trực tiếp đến hương vị.
- Nước tinh khiết: Sử dụng nước lọc, nước đóng chai có độ pH trung tính (khoảng 6.5-7.5). Tránh dùng nước máy trực tiếp chưa qua xử lý vì có thể chứa clo, kim loại nặng ảnh hưởng đến hương vị.
- Nhiệt độ nước: Nhiệt độ lý tưởng cho cách pha cà phê rang xay bằng phin là khoảng 92-98°C. Nước quá nóng sẽ làm cà phê bị cháy, đắng gắt. Nước quá nguội sẽ không chiết xuất đủ hương vị, làm cà phê nhạt và chua. Một số chuyên gia từ SCA thường khuyến nghị nhiệt độ này cho các phương pháp pha nhỏ giọt.
Chọn phin và cốc
- Phin: Phin có nhiều kích cỡ và chất liệu (nhôm, inox, gốm). Phin nhôm truyền thống được ưa chuộng vì giữ nhiệt tốt. Phin inox bền và dễ vệ sinh. Kích cỡ phin phổ biến là số 7 (khoảng 25g cà phê) hoặc số 8 (khoảng 40g cà phê) tùy nhu cầu sử dụng. Quan trọng là phin phải có các lỗ lọc đều, không bị tắc để đảm bảo cách pha cà phê rang xay diễn ra suôn sẻ.
- Cốc: Nên sử dụng cốc thủy tinh hoặc gốm sứ dày để giữ nhiệt tốt cho ly cà phê sau khi pha.
Hướng dẫn chi tiết cách pha cà phê rang xay bằng phin chuẩn vị theo ILOTA
Để giúp bạn dễ dàng thực hiện, ILOTA xin hướng dẫn cách pha cà phê rang xay bằng phin chuẩn theo kinh nghiệm của chúng tôi, áp dụng cho cả phin lớn và phin nhỏ.
Cách pha cà phê rang xay bằng phin lớn (Dành cho 250Gr cà phê – Khoảng 10 cốc)
Bước 1: Chuẩn bị
- Phin lớn chuyên dụng cho 250Gr cà phê nguyên chất.
- 250Gr cà phê bột ILOTA (nên ở mức độ xay mặc định dùng cho pha phin truyền thống – Mức xay 3).
- Ấm đun nước sôi có vòi nhỏ.
- Bình/Ly chứa nước cốt cà phê.
Bước 2: Ủ cà phê
- Đầu tiên, cho toàn bộ 250Gr cà phê bột vào thân phin, dàn đều bột cà phê.
- Đặt chặn phin lên trên bề mặt cà phê (Lưu ý: Không nén phin để cà phê chiết xuất tự nhiên và đồng đều).
- Rót đều nhẹ khoảng 500ml nước sôi ở nhiệt độ khoảng 98 độ C lên khắp bề mặt cà phê.
- Ủ cà phê trong vòng 2 phút để cà phê thấm đều nước và nở ra, giải phóng CO2. Đây là bước cực kỳ quan trọng để đảm bảo hương vị cà phê được chiết xuất tối ưu.
Bước 3: Pha lấy nước (Chiết xuất chính)
- Lần 1: Ngay sau khi kết thúc quá trình ủ, rót nhẹ nhàng thêm 300ml nước sôi (98 độ C) vào phin.
- Chờ cho toàn bộ lượng nước lần 1 chảy hết xuống bình/ly chứa.
- Lần 2: Ngay lập tức, rót thêm 200ml nước sôi (98 độ C) vào phin.
- Chờ cho toàn bộ lượng nước chảy hết. Bạn sẽ thu được khoảng 500ml nước cốt cà phê nguyên chất – đủ cho khoảng 10 cốc cà phê đậm đà.
LƯU Ý QUAN TRỌNG TRONG CÁCH PHA CÀ PHÊ RANG XAY VỚI PHIN LỚN:
- Các lần cho nước phải đảm bảo liền tiếp ngay khi nước chảy hết. Tránh để cà phê bị nguội giữa các lần rót nước, điều này có thể ảnh hưởng đến chất lượng và hương vị của nước cốt.
- Nước cốt cà phê sau khi pha xong nên được bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh. Việc này sẽ giúp cà phê giữ được hương vị tươi ngon lâu hơn và khi uống sẽ cảm thấy êm ái, đậm đà hơn.
Cà phê rang xay tại ILOTA
Cách pha cà phê rang xay bằng phin nhỏ (Dành cho 25Gr cà phê – Khoảng 1 cốc)
Bước 1: Chuẩn bị
- Phin nhỏ chuyên dụng cho 25Gr cà phê nguyên chất.
- Tráng sạch phin bằng nước sôi để làm nóng phin và loại bỏ tạp chất.
- 25Gr cà phê bột ILOTA (mức xay mặc định dùng cho pha phin truyền thống – Mức xay 3).
- Ấm đun nước sôi có vòi nhỏ.
- Ly chứa cà phê.
Bước 2: Ủ cà phê
- Đầu tiên, cho 25Gr cà phê bột vào thân phin, dàn đều bột cà phê.
- Đặt chặn phin lên trên bề mặt cà phê (Lưu ý: Không nén phin).
- Rót đều nhẹ khoảng 50ml nước sôi (96 độ C) lên khắp bề mặt cà phê.
- Ủ cà phê trong vòng 1 phút để cà phê thấm đều và nở ra.
Bước 3: Pha lấy nước (Chiết xuất chính)
- Ngay sau khi ủ xong, rót nhẹ nhàng thêm 50ml nước sôi (96 độ C) vào phin.
- Chờ cho toàn bộ lượng nước chảy hết (thường mất khoảng 4–5 phút). Bạn sẽ thu được khoảng 50ml nước cốt cà phê nguyên chất, đủ để pha một ly cà phê chuẩn vị.
LƯU Ý QUAN TRỌNG TRONG CÁCH PHA CÀ PHÊ RANG XAY VỚI PHIN NHỎ:
- Mức độ xay mặc định dùng cho pha phin truyền thống là mức xay 3. Đây là độ mịn tối ưu để đảm bảo quá trình chiết xuất diễn ra hoàn hảo.
- Nước cốt cà phê sau khi pha xong nên được bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh để giữ hương vị tốt nhất.
Những mẹo nhỏ nâng cấp cách pha cà phê rang xay bằng phin
Để thực sự làm chủ cách pha cà phê rang xay bằng phin và nâng tầm trải nghiệm của mình, hãy lưu ý những mẹo sau:
- Kiểm soát tốc độ nhỏ giọt: Tốc độ lý tưởng là khoảng 1 giọt/giây. Nếu nhanh quá, cà phê sẽ nhạt. Nếu chậm quá, cà phê có thể bị đắng và khét. Bạn có thể điều chỉnh tốc độ bằng cách điều chỉnh nhẹ độ nén (nếu bạn không tuân thủ quy tắc không nén) hoặc độ mịn của cà phê.
- Sử dụng cân điện tử: Để đảm bảo sự nhất quán trong cách pha cà phê rang xay, hãy sử dụng cân để đong chính xác lượng cà phê và lượng nước. Điều này đặc biệt hữu ích khi bạn đang thử nghiệm để tìm ra tỷ lệ yêu thích.
- Thử nghiệm với tỷ lệ cà phê và nước: Tỷ lệ được ILOTA đề xuất là 1:4 (250g cà phê : 1000ml nước) cho phin lớn, và 1:4 (25g cà phê : 100ml nước) cho phin nhỏ. Bạn có thể điều chỉnh nhẹ tỷ lệ này trong cách pha cà phê rang xay tùy theo gu đậm nhạt cá nhân.
- Làm sạch phin ngay sau khi sử dụng: Rửa sạch phin bằng nước ấm và để khô hoàn toàn để tránh cặn cà phê bám lại, ảnh hưởng đến hương vị của lần pha sau. Cặn cà phê cũ có thể gây mùi khó chịu và làm tắc các lỗ lọc, làm hỏng quy trình chế biến cà phê rang xay của bạn.
Tầm quan trọng của nguồn cà phê chất lượng
Như đã đề cập, yếu tố quan trọng nhất để có một ly cà phê phin ngon chính là cà phê rang xay chất lượng và tươi mới. Dù bạn có nắm vững cách pha cà phê rang xay đến đâu, nếu nguyên liệu không tốt, kết quả sẽ không như ý.
Tại Hà Nội, việc tìm kiếm một đối tác nhận rang xay cà phê tại Hà Nội uy tín là điều tối quan trọng. ILOTA tự hào là nhà rang cà phê may đo duy nhất tại nội thành Hà Nội, cam kết mang đến cho bạn những hạt cà phê rang xay tươi mới, chất lượng cao, 100% rang mộc, nguyên chất, không hương liệu.
- Chất lượng vượt trội: ILOTA tuyển chọn kỹ lưỡng hạt cà phê xanh từ các vùng trồng uy tín, áp dụng quy trình chế biến cà phê rang xay tiên tiến để đảm bảo mỗi mẻ rang đều đạt chuẩn hương vị cao nhất.
- Rang may đo theo yêu cầu: Chúng tôi hiểu rằng mỗi quán cà phê hoặc mỗi người yêu cà phê đều có gu riêng. ILOTA cung cấp dịch vụ rang may đo, giúp bạn tìm ra hồ sơ rang phù hợp nhất với cách pha cà phê rang xay bằng phin của mình, hay tạo ra những blend cà phê độc quyền.
- Cà phê tươi mới mỗi ngày: Với dịch vụ nhận rang xay cà phê tại Hà Nội và giao hàng hỏa tốc, bạn sẽ luôn nhận được cà phê tươi mới nhất, đảm bảo hương vị đỉnh cao cho từng giọt cà phê phin.
- Tư vấn chuyên sâu: Đội ngũ chuyên gia của ILOTA sẵn sàng tư vấn cho bạn về lựa chọn hạt cà phê, độ rang, độ xay, và cả cách pha cà phê rang xay để bạn luôn có được ly cà phê ưng ý nhất.
- Nhận sản xuất – Đóng gói nhãn riêng (OEM – ODM): Ngoài ra, ILOTA còn cung cấp dịch vụ sản xuất và đóng gói cà phê nhãn riêng, giúp các đối tác phát triển thương hiệu cà phê rang xay của mình một cách chuyên nghiệp và hiệu quả.
Kết luận
Pha cà phê bằng phin không chỉ là một cách pha cà phê rang xay đơn thuần mà còn là một hành trình khám phá hương vị, một nét văn hóa đẹp của người Việt. Để làm chủ nghệ thuật này, bạn cần sự kiên nhẫn, tinh tế và quan trọng nhất là nguồn cà phê rang xay chất lượng cao.
Hãy bắt đầu hành trình pha cà phê phin hoàn hảo của bạn ngay hôm nay bằng việc chọn lựa những hạt cà phê tươi ngon nhất. Và nếu bạn đang tìm kiếm một đối tác nhận rang xay cà phê tại Hà Nội đáng tin cậy để đảm bảo chất lượng cho từng ly cà phê rang xay, đừng ngần ngại liên hệ với ILOTA. Chúng tôi cam kết mang đến những giải pháp cà phê tối ưu, giúp bạn tạo nên những trải nghiệm thưởng thức cà phê phin đỉnh cao.
Nhà rang “may đo” ILOTA
Địa chỉ: ILOTA Coffee & Tea – Biệt thự 3, ngõ 2A Chế Lan Viên, phường Đông Ngạc, Hà Nội.
Zalo: 0989 099 033 (Mr Thắng)
Website: ilota.vn
Facebook: ILOTA Coffee and Tea