Cà phê Arabica vốn nổi tiếng với hương vị tinh tế, hương thơm quyến rũ nhưng lại khá khó trồng và dễ bị sâu bệnh. Tuy nhiên, tại Việt Nam có một giống cà phê đặc biệt đã phá vỡ mọi quy tắc đó. Đó chính là giống Catimor, một giống lai tạo thành công, kết hợp nét thanh tao của Arabica và sức sống bền bỉ của Robusta. Nó không chỉ giải quyết bài toán về năng suất mà còn mang lại một hương vị độc đáo, phù hợp với gu thưởng thức của người Việt.

Tại ILOTA, chúng tôi tin rằng giống Catimor không chỉ là một hạt cà phê, mà còn là câu chuyện về sự thích nghi, sáng tạo và chất lượng vượt trội. Bài viết này sẽ dẫn bạn đi sâu vào nguồn gốc, đặc điểm, hương vị và lý do vì sao giống Catimor lại trở thành loại Arabica chủ lực tại Việt Nam, từ đó giúp bạn hiểu rõ hơn về giá trị đích thực của nó.

Hành trình lai tạo và sự ra đời của giống Catimor.

Vào những năm 1950, một dự án lai tạo đầy tham vọng tại Bồ Đào Nha đã cho ra đời giống Catimor. Để giải quyết vấn đề bệnh gỉ sắt lá đang đe dọa sản lượng toàn cầu, các nhà khoa học đã kết hợp Catuai (Arabica) nổi tiếng với hương vị tinh tế và năng suất cao, với Timor Hybrid (một giống lai tự nhiên giữa Arabica và Robusta) có khả năng kháng bệnh mạnh mẽ. Kết quả là giống Catimor ra đời, thừa hưởng cả chất lượng cảm quan và sức đề kháng vượt trội, tạo nên một bước tiến lớn cho ngành cà phê.

Cuối thập niên 1980, giống Catimor được đưa vào Việt Nam thông qua các dự án phát triển nông nghiệp và nhanh chóng chứng minh tiềm năng to lớn. Nhờ khả năng thích nghi mạnh mẽ với thổ nhưỡng và khí hậu, đặc biệt là ở các vùng cao nguyên như Lâm Đồng và các vùng núi phía Bắc, Catimor đã trở thành lựa chọn hàng đầu cho nông dân. Giống cà phê này đã giúp cải thiện đáng kể đời sống của người dân bằng cách mang lại hiệu quả kinh tế cao và bền vững, tạo nên một cuộc cách mạng trong việc trồng Arabica tại Việt Nam.

Cây phả hệ cà phê

(Nguồn Café Imports)

Đặc điểm nông học nổi bật của cây giống Catimor.

Theo phân tích của CQI, cây Catimor thuộc nhóm tán nhỏ đến trung bình, rất phù hợp cho việc thu hoạch thủ công. Điều này không chỉ giảm đáng kể chi phí nhân công mà còn giúp nông dân dễ dàng quản lý và chăm sóc cây trồng. Cây cho quả sớm, chỉ từ 2,5 đến 3 năm sau khi trồng đã có thể thu hoạch ổn định. Năng suất trung bình của giống Catimor đạt từ 2,5 đến 3 tấn nhân/ha, cao hơn nhiều so với các giống Arabica truyền thống như Typica hay Bourbon, vốn chỉ đạt khoảng 1,5-2 tấn/ha.

Hương vị đặc trưng của Catimor theo chuẩn đánh giá của SCA

SCA đánh giá chất lượng cà phê qua nhiều yếu tố và giống Catimor thường đạt điểm khá cao khi được trồng và chế biến đúng cách. Cụ thể:

• Aroma (Hương thơm): Catimor thường mang mùi trái cây chín, đôi khi có nốt hương hoa nhẹ hoặc caramel, tạo cảm giác thư thái và dễ chịu. Hương thơm của nó không quá nồng nhưng lại rất thanh lịch, lôi cuốn, đặc biệt khi được sơ chế cẩn thận.
• Acidity (Độ chua): Độ chua của Catimor ở mức trung bình, tạo cảm giác thanh thoát, đặc biệt rõ rệt khi được trồng ở độ cao trên 1.200m. Độ chua này không gắt mà cân bằng, giúp ly cà phê có chiều sâu hơn. Đây là một điểm cộng lớn giúp Catimor dễ dàng làm hài lòng nhiều gu thưởng thức.
• Body (Thể chất): Vừa phải, mượt mà, không quá nặng như Robusta nhưng vẫn đủ “đầy miệng” để lại ấn tượng sâu sắc. Thể chất này giúp Catimor dễ dàng kết hợp với nhiều phương pháp pha chế khác nhau, từ Pour Over thủ công đến Espresso hiện đại.

(Nguồn SCA)

Lý do giống Catimor chiếm lĩnh thị trường Arabica Việt Nam

Có nhiều nguyên nhân khiến giống Catimor trở thành “xương sống” của ngành cà phê Arabica Việt Nam:

• Phù hợp điều kiện khí hậu: Catimor thích nghi tốt với vùng cao nguyên mát mẻ, từ Đà Lạt đến Sơn La, nơi có điều kiện lý tưởng để cây phát triển. Vùng đất và khí hậu đặc trưng này giúp cây cà phê tích tụ được hương vị phức tạp và tinh tế. Đây là lợi thế tự nhiên giúp Việt Nam trở thành một trong những vùng trồng Catimor chất lượng cao trên thế giới.
• Hiệu quả kinh tế cao: Năng suất ổn định, ít tốn chi phí bảo vệ thực vật, giúp nông dân có thu nhập bền vững hơn so với các giống Arabica khác. Điều này tạo động lực lớn để nông dân đầu tư và mở rộng diện tích trồng trọt. Nhờ vậy, Catimor đã góp phần cải thiện đời sống cho hàng nghìn hộ nông dân.
• Đáp ứng thị trường đa dạng: Từ phân khúc cà phê thương mại phổ thông đến specialty cao cấp, Catimor đều có chỗ đứng vững chắc nếu được xử lý đúng chuẩn. Sự linh hoạt này cho phép các nhà sản xuất cà phê Việt Nam tiếp cận nhiều đối tượng khách hàng khác nhau. Điều này khẳng định giá trị kinh tế và tiềm năng phát triển của Catimor trên thị trường toàn cầu.

Tại ILOTA, hơn 40% nguyên liệu Arabica của chúng tôi là giống Catimor chọn lọc từ các vùng trồng trên 1.200m. Chúng tôi nhận thấy rằng sự cân bằng giữa hương vị và năng suất chính là yếu tố then chốt làm nên thành công của Catimor tại thị trường Việt Nam.

Cafe Catimor

Bí quyết chọn hạt và pha chế Catimor ngon tại ILOTA

Để chọn được giống Catimor chất lượng, bạn nên chú ý đến nguồn gốc từ vùng cao trên 1.200m, hạt đồng đều, ít lỗi, có màu xanh sáng và hương thơm tươi mới. Mỗi lô hạt tại ILOTA đều trải qua quy trình kiểm tra cupping nghiêm ngặt theo chuẩn SCA trước khi rang, đảm bảo chất lượng đồng nhất và tốt nhất, mang đến sự an tâm tuyệt đối cho mỗi tách cà phê bạn thưởng thức. Chúng tôi tin rằng, chỉ những hạt cà phê được chọn lọc kỹ càng mới tạo nên hương vị hoàn hảo.

Giống Catimor đạt hương vị tối ưu khi rang ở mức vừa (medium roast), giữ lại độ chua thanh và hương trái cây tự nhiên. Với phương pháp sơ chế washed process, Catimor có vị sáng, phù hợp cho Pour Over hoặc Espresso. Nếu bạn muốn vị đậm đà hơn, hạt rang medium-dark sẽ rất hợp với cà phê sữa đá. ILOTA sử dụng thiết bị rang Giesen hiện đại để kiểm soát nhiệt độ, đảm bảo từng hạt Catimor phát triển hương vị tối đa.

Hạt cà phê rang xay của nhà rang ILOTA

Tiềm năng Specialty Coffee của giống Catimor

Trước đây, giống Catimor đôi khi bị đánh giá thấp hơn so với các giống Arabica lâu đời như Bourbon hay Typica vì hương vị chưa thực sự phức tạp. Tuy nhiên, khi được trồng ở độ cao lý tưởng và chăm sóc kỹ lưỡng, Catimor hoàn toàn có thể đạt chất lượng specialty. Nhiều lô Catimor của Việt Nam đã đạt trên 84 điểm SCA, đủ điều kiện tham gia các cuộc thi quốc tế. Điều này chứng tỏ tiềm năng của Catimor không chỉ dừng lại ở thị trường phổ thông mà còn có thể vươn ra phân khúc cao cấp, sánh ngang với các giống cà phê nổi tiếng trên thế giới.

ILOTA đang không ngừng phát triển các dòng sản phẩm Catimor specialty, hợp tác chặt chẽ với các nông hộ để nâng cao chất lượng từ khâu trồng trọt đến chế biến, nhằm phục vụ những khách hàng yêu thích trải nghiệm hương vị tinh tế, độc đáo.

Kết luận

Giống Catimor không chỉ là một hạt cà phê, mà còn là biểu tượng của sự cân bằng giữa chất lượng và tính bền vững. Nó đã và đang đóng vai trò then chốt trong việc định hình ngành cà phê Arabica Việt Nam, mang lại giá trị kinh tế và văn hóa to lớn.

Với sứ mệnh mang đến những ly cà phê trọn vẹn nhất, ILOTA luôn tỉ mỉ trong từng khâu, từ việc chọn lọc những hạt Catimor chất lượng cao, đến quy trình chế biến và rang xay chuẩn mực.

Hãy để ILOTA đồng hành cùng bạn trên hành trình khám phá hương vị tinh tế của Catimor, để mỗi ly cà phê không chỉ là một thức uống, mà còn là một câu chuyện đáng nhớ.

Nhà rang “may đo” ILOTA

Địa chỉ: ILOTA Coffee & Tea – Biệt thự 3, ngõ 2A Chế Lan Viên, phường Đông Ngạc, Hà Nội.

Zalo: 0989 099 033 (Mr Thắng)

Website: ilota.vn

Facebook: ILOTA Coffee and Tea