Kiến thức, Trà, Trà Pha Chế

Cách pha trà pha máy Teapresso: Bí quyết chiết xuất trong 5 phút

cach-pha-tra-teapresso

Bạn đã thử mọi công thức, mọi cách pha trà pha máy Teapresso, nhưng tách trà vẫn… đắng, chát và nhạt nhẽo. Vậy vấn đề thực sự nằm ở đâu?

Trong thế giới trà, sự thong dong và kiên nhẫn luôn là đức tính quý giá. Chúng ta quen với việc ngồi chờ từng ấm trà ngấm, để mắt nhìn màu nước thay đổi, mũi cảm nhận từng lớp hương bung ra theo thời gian.

Rồi Teapresso xuất hiện, như một nghịch lý thú vị: một “shot” trà đậm đặc, sinh ra từ áp suất mạnh và tốc độ chóng mặt của máy pha espresso.

Bạn có thể đã biết teapresso là gì, biết về nguồn gốc thú vị của nó, nhưng khi đứng trước máy pha, biến những lá trà mỏng manh thành một ly cốt trà 150ml trong chưa đầy một phút lại là chuyện khác hẳn.

Nhiều người thử, và kết quả là một ly đắng chát, hoặc tệ hơn, nhạt nhẽo không còn hương vị gì. Teapresso, tưởng nhanh và tiện, lại đòi hỏi sự tinh tế không kém gì pha trà truyền thống.

Còn nếu bạn vẫn chưa tìm hiểu về sự thật đằng sau Teapresso, hãy đọc tại: [Trà Teapresso là gì? Lịch sử của “cú sốc” văn hóa Đông – Tây]

cach-pha-tra-pha-may

Tại sao bạn thất bại khi pha Teapresso như espresso?

Đây là câu hỏi cốt lõi. Hiểu được điều này, bạn đã thành công 50%. Hạt cà phê rang là một cấu trúc giòn, xốp, chứa đầy dầu (lipids) và khí CO2. Khi xay, nó vỡ ra thành hàng ngàn hạt nhỏ (micro-particles). 

Mục đích của việc nén (tamping) 20kg lực và dùng áp suất 9 bar là để “ép” nước nóng đi qua “khối” cà phê đó, nhũ hóa lớp dầu tạo thành crema và chiết xuất các hợp chất.

Lá trà thì khác. Bột trà teapresso về bản chất là lá trà được nghiền nhỏ, nhưng cấu trúc của nó vẫn là sợi thực vật (fiber).

Về mặt vật lý:

  • Cấu trúc sợi không thể tạo thành một “khối” đồng nhất như bột cà phê. Việc bạn dùng tamper nén chặt sẽ vô tình tạo ra các “kênh dẫn” (channeling).
  • Khi nước nóng 9 bar được bơm vào, nó sẽ tìm con đường dễ đi nhất, xé toạc các kênh dẫn này và chỉ chiết xuất ở một vài điểm, trong khi bỏ qua phần lớn trà còn lại. Kết quả: Vừa khét (over-extracted) vừa yếu (under-extracted) trong cùng một ly.

Về mặt hóa học:

  • Các hợp chất giá trị nhất trong trà—Catechins (vị chát, body), L-Theanine (vị ngọt, umami) và Caffeine-rất nhạy cảm.
  • Chúng ta không cần áp suất 9 bar để “phá vỡ” cấu trúc và lôi chúng ra. Chúng ta cần áp suất 9 bar để đẩy nhanh quá trình hòa tan chúng vào nước trong thời gian ngắn.

Vì vậy, bí quyết đầu tiên và quan trọng nhất: Cách pha trà teapresso đúng là KHÔNG NÉN.

Khắc phục lỗi nhanh khi pha trà pha máy Teapresso

Dù đã có công thức, bạn vẫn có thể gặp một số vấn đề. 

Vấn đề gặp phải

Nguyên nhân có thể (90% là do…)

Giải pháp khắc phục

Trà quá đắng/chát gắt

1. Bạn đã lỡ tay nén trà.

2. Nhiệt độ nước quá cao (> 93°C).

3. Thời gian chiết xuất quá lâu (với Cách 1).

1. Tuyệt đối không nén. Chỉ gạt phẳng.

2. Kiểm tra nhiệt độ máy.

3. Dừng ở 50 giây hoặc 150ml (tùy điều kiện nào đến trước).

Trà quá nhạt/yếu

1. Dùng không đủ 12g trà.

2. Bề mặt trà không phẳng, bị “lõm” ở giữa.

3. Nhiệt độ nước quá thấp (< 90°C).

1. Dùng cân tiểu ly, cân chính xác 12g.

2. Gạt thật phẳng bề mặt trước khi lắp.

3. Đảm bảo máy đã đủ nhiệt.

Nước chảy quá nhanh

(< 30 giây đã đủ 150ml)

1. Dùng quá ít trà (ví dụ 10g).

2. Bột trà bị phân bổ hở (có “lỗ hổng”).

1. Dùng đúng 12g.

2. Gạt phẳng, đảm bảo bột trà lấp đầy phễu.

Nước chảy quá chậm/tắc

(> 60 giây)

1. Bạn đã nén trà.

2. Bạn dùng nhiều hơn 12g trà.

3. Máy pha của bạn có vấn đề (hiếm gặp).

1. Không nén.

2. Kiểm tra lại liều lượng trà.

Hướng dẫn cách pha trà pha máy Teapresso chuẩn vị ILOTA

cach-pha-tra-pha-may

Bước 1: Chuẩn bị – nền tảng của một shot trà hoàn hảo

Mọi sai lầm đều có thể bắt nguồn từ đây. Đừng vội vàng.

Liều lượng: 12g Bột trà ILOTA Teapresso

  • Tại sao là 12g? Đây không phải con số ngẫu nhiên. Nó là tỷ lệ vàng (ratio) mà chúng tôi tìm thấy để chiết xuất được 150ml cốt trà đậm đặc trong khoảng 50 giây.
  • Dùng ít hơn 12g, nước sẽ chảy quá nhanh (under-extracted). Dùng nhiều hơn, nước sẽ chảy chậm, gây “ùn tắc” và làm trà bị đắng chát (over-extracted)

Thiết bị: Tay pha (Portafilter) và đầu chiết xuất (Grouphead)

  • Hãy đảm bảo tay pha của bạn là loại double shot (tay pha đôi) và phễu lọc (basket) bên trong hoàn toàn khô ráo. Nước đọng lại trong phễu sẽ làm trà bị “chín” không đều trước khi chiết xuất.

Khởi động máy (Nhiệt độ & Áp suất)

  • Nhiệt độ: 91 – 92.5 độ C. Đây là “vùng ngọt” (sweet spot).

Theo các nghiên cứu từ Viện Nghiên cứu Trà (TRI) thuộc CAAS, nhiệt độ thấp hơn 90°C không đủ năng lượng để giải phóng toàn bộ L-Theanine (vị ngọt) và các hợp chất hương (aromatic compounds) phức tạp.

Nhiệt độ cao hơn 93°C sẽ “đốt cháy” các hương hoa mỏng manh và giải phóng ồ ạt EGCG (một loại catechin), gây ra vị đắng gắt và khô cổ.

  • Áp suất: Khoảng 9 bar. Đây là mức áp suất tiêu chuẩn của máy espresso. Chúng ta sẽ dùng chính áp lực này, nhưng theo một cách khác.

Bước 2: Vào trà và lắp tay pha – nghệ thuật của “không nén”

Đây là bước đi ngược lại hoàn toàn với kỹ thuật pha cà phê, và là chìa khóa thành công.

Cho 12g bột trà vào tay pha.

Phân bổ (Distribution): Dùng ngón tay hoặc dụng cụ gạt nhẹ cho bề mặt trà thật phẳng. Đây là điều cực kỳ quan trọng. Bề mặt phẳng đảm bảo nước sẽ đi qua toàn bộ khối trà một cách đồng đều.

Lưu ý vàng: Tuyệt đối không nén bột trà bằng tamper

Hãy nhắc lại: Nén trà = Thất bại. Bạn chỉ cần gạt phẳng. Lực cản duy nhất mà nước gặp phải chính là 12g trà nằm gọn trong phễu.

Xả nước và Lắp tay pha:

  • Trước khi lắp tay pha vào, hãy bấm nút xả nước ở họng pha trong 3-5 giây. Thao tác này (gọi là flushing) có 2 mục đích: 1) Làm sạch họng pha. 2) Ổn định lại nhiệt độ nước về đúng 91-92.5°C (nước trong nồi hơi luôn nóng hơn).
  • Lắp tay pha vào máy và vặn chặt.

Bước 3: Chiết xuất – hai con đường đến cốt trà 150ml

Ngay khi lắp tay pha, hãy đặt ly bên dưới và bấm nút chiết xuất ngay lập tức. Đừng để trà tiếp xúc với nhiệt độ của họng pha quá lâu. Công thức của ILOTA cho phép bạn chọn 1 trong 2 cách chiết xuất, tùy vào mục đích sử dụng.

Cách 1: Chiết xuất liên tục (cho tốc độ và sự đồng nhất)

  • Thực hiện: Bấm nút pha và để máy chạy liên tục cho đến khi thu được 150ml cốt trà.
  • Thời gian: Khoảng 50 giây.
  • Đặc điểm: Cốt trà thu được có vị đậm, mạnh mẽ, đồng nhất từ đầu đến cuối.
  • Ứng dụng: Lý tưởng khi bạn cần một nền trà (base) mạnh để pha trà sữa, trà trái cây hoặc các món cần sự bùng nổ về vị.

Cách 2: Chiết xuất phân tầng (kỹ thuật “ủ” có kiểm soát)

Đây là kỹ thuật nâng cao, cho phép bạn “lái” vị trà, tạo ra một ly cốt trà có chiều sâu và phức tạp hơn. Nó mô phỏng lại 3 lần nước pha trà truyền thống, nhưng gói gọn trong 1 phút.

Thực hiện:

Lần 1: Bấm nút pha, chiết xuất trong khoảng 10-15 giây. Tắt máy.

  • Ủ lần 1: Chờ khoảng 10 giây. Đây là lúc nước nóng thấm sâu vào lõi trà, bắt đầu “đánh thức” các lớp hương ẩn.

Lần 2: Bấm nút pha lần nữa, chiết xuất thêm 10-15 giây. Tắt máy.

  • Ủ lần 2: Chờ thêm 10 giây.

Lần 3: Bấm nút pha lần cuối, chiết xuất cho đến khi tổng lượng trà trong ly đạt 150ml.

Đặc điểm: Kỹ thuật này giúp giảm “sốc” áp suất lên lá trà.

  • Nước đầu (Lần 1): Thường lấy được hương thơm (aromatics) và vị ngọt (L-Theanine).
  • Nước giữa (Lần 2): Lấy được body (cảm giác đầy đặn) và vị đậm (Catechins).
  • Nước cuối (Lần 3): Lấy hậu vị (aftertaste).

Kết quả: Cốt trà 150ml thu được sẽ cân bằng, mượt mà và phức tạp hơn, giảm thiểu tối đa vị chát gắt. Đây là cách mà ILOTA khuyên dùng khi bạn muốn uống “Teapresso Americano” (pha với nước nóng) hoặc “Teapresso Macchiato”.

cach-pha-tra-pha-may

Kết luận

Teapresso không phải là cách pha trà “tốt hơn” hay “dở hơn” so với phương pháp truyền thống. Nó là một công cụ khác, sinh ra để đáp ứng nhu cầu nhanh gọn nhưng vẫn giữ được hương vị đặc trưng của trà. Nếu Gongfu là nghệ thuật chậm rãi, tinh tế, thì Teapresso là kỹ thuật hiện đại, mạnh mẽ và chính xác.

Điều quan trọng là hiểu rõ bản chất của nó: không nén trà, kiểm soát liều lượng, nhiệt độ và thời gian chiết xuất. Khi bạn nắm được các nguyên tắc này, một ly cốt trà Teapresso 150ml đậm đà, cân bằng, hoàn toàn trong tầm tay – phục vụ cho trà sữa, latte hay đơn giản là thưởng trà nhanh tại nhà.

Hãy tự tay pha một ly cốt trà đậm đà, chuẩn vị chỉ trong 50 giây với [Trà Teapresso của ILOTA] – được thiết kế để chịu được áp suất cao, vẫn giữ được vị ngọt, hậu vị mượt mà và tinh túy của lá trà.

ILOTA  – Xưởng sản xuất Cà phê & Trà

Địa chỉ: Biệt thự 3, ngõ 2A Chế Lan Viên, phường Đông Ngạc, Hà Nội.

Zalo: 0989 099 033 (Mr Thắng)

Website: ilota.vn

Facebook: ILOTA Coffee and Tea

Shopee: ILOTA

 

author-avatar

Về Thái Vân

Thái Vân là Chuyên gia R&D và Kiểm soát chất lượng (QC) tại ILOTA Coffee & Tea - Nhà rang may đo. Với hơn 5 năm kinh nghiệm thực chiến, Thái Vân chuyên sâu nghiên cứu về Cà phê đặc sản (Special Coffee) và Trà Shan Tuyết cổ thụ. Cô trực tiếp tham gia quy trình thử nếm (Cupping) và phát triển các hồ sơ rang (Roasting Profiles) độc bản cho đối tác F&B. Những kiến thức cô chia sẻ đều được đúc kết từ quá trình vận hành thực tế tại Công ty Cổ phần Thương mại Quốc tế Thái Anh.