Caffeine trong trà không hề “nhẹ” như bạn tưởng. Hiểu cách nó hoạt động và chọn cách pha đúng, bạn sẽ vừa tỉnh táo vừa dễ chịu cả ngày.
Mọi người vẫn hay nói: “Trà giúp tỉnh táo nhưng dịu hơn cà phê.” Nghe có vẻ đúng cho đến khi bạn uống một tách Matcha buổi tối và nằm trằn trọc đến 2 giờ sáng. Thực ra, caffeine trong trà không hề nhẹ như bạn tưởng, và cách nó ảnh hưởng đến cơ thể phụ thuộc vào loại trà, cách pha, và thậm chí cả tâm trạng khi bạn uống.
Thứ chất nhỏ bé ấy vừa có thể là động lực để bạn tập trung, vừa có thể là “thủ phạm” khiến bạn mất ngủ. Hiểu đúng về caffeine không chỉ giúp bạn tỉnh táo hơn, mà còn giúp bạn thưởng trà đúng cách.
Caffeine trong trà thực chất là gì?
Caffeine trong trà và cà phê về bản chất là một phân tử hóa học duy nhất – Trimethylxanthine. Không có gì khác biệt về cấu trúc. Vậy tại sao lá trà lại có caffeine? Thực ra, đây là vũ khí tự vệ tự nhiên của cây trà. Những búp non và lá non ngon nhất chính là “miếng mồi” hấp dẫn côn trùng, nên cây sinh ra caffeine để bảo vệ.
Hàm lượng caffeine khác nhau tùy vào phần lá: búp trà (tôm) chứa nhiều nhất, lá non (lá 1, 2) vẫn cao, còn lá trưởng thành (lá 3, 4) thì giảm đáng kể. Khi vào cơ thể, caffeine tác động lên hệ thần kinh trung ương, giúp bạn tỉnh táo bằng cách chặn Adenosine, hóa chất gây buồn ngủ.
Nhưng nếu chỉ có vậy, tại sao trà lại uống vẫn thấy êm dịu hơn cà phê? Câu trả lời nằm ở “người bạn đồng hành” của caffeine.
“Người bạn đồng hành” L-theanine: Điều khiến trà trở nên đặc biệt
Nếu caffeine là “chân ga” giúp bạn tỉnh táo, thì L-theanine chính là bộ cân bằng, giữ mọi thứ êm ái. Đây là một loại axit amin gần như chỉ có trong lá trà, tạo ra vị ngọt dịu, hậu umami tinh tế – phần mà các chuyên gia hay gọi là cốt trà.
Nhưng vai trò của L-theanine không chỉ dừng ở hương vị. Nó giúp não tăng sóng Alpha, trạng thái não khi bạn đang thư giãn, thiền hay tập trung cao độ, đồng thời làm dịu hệ thần kinh mà không khiến bạn buồn ngủ.
Khi kết hợp với caffeine, bạn sẽ có cảm giác tỉnh táo nhưng vẫn bình tĩnh, tập trung mà không căng thẳng. Đây chính là trạng thái “tập trung-thư thái” mà các thiền sư Nhật Bản đã tận dụng hàng ngàn năm trước.
Chính vì thế, uống trà thường nhẹ nhàng hơn cà phê vừa giúp bạn tỉnh táo, vừa giữ tâm trí dễ chịu, thoải mái.
Ước tính hàm lượng caffeine trong các loại trà phổ biến
Những yếu tố thực sự ảnh hưởng đến caffeine trong tách trà của bạn
Đây là phần “làm chủ” của bạn. Lượng caffeine trong trà mà bạn uống được quyết định bởi các yếu tố sau:
Bên cạnh loại trà, cách bạn pha cũng quyết định lượng caffeine trong trà. Đây chính là “bí quyết” để bạn tự điều chỉnh độ mạnh và mức tỉnh táo của mỗi ly trà.
Nhiệt độ nước quyết định nhiều thứ: nước càng nóng, caffeine càng nhanh tan ra. Muốn tách trà dịu hơn, hãy thử dùng nước khoảng 80-85°C, vừa giữ hương, vừa nhẹ nhàng với cơ thể.
Thời gian hãm cũng là “nút vặn” quan trọng. Hãm lâu, caffeine ra nhiều, nhưng bạn có thể tráng trà 20-30 giây đầu rồi bỏ nước đi, giúp giảm bớt caffeine dư thừa trước khi thưởng thức chính thức.
Lượng trà bạn dùng cũng tạo ra sự khác biệt. Một ít lá, trà thanh, nhẹ; nhiều lá hơn, trà đậm và tỉnh táo hơn. Điều quan trọng là tìm được nhịp phù hợp với bạn, để mỗi ngụm trà vừa đánh thức tinh thần, vừa giữ cho tâm trí an nhiên, thoải mái.
Cách thưởng thức trà để kiểm soát lượng caffeine
Trà không phải là “thủ phạm” khiến bạn mất ngủ hay bồn chồn, mà vấn đề nằm ở cách bạn pha và chọn giờ uống. Khi biết cách, mỗi tách trà sẽ vừa giúp bạn tỉnh táo, vừa giữ đầu óc nhẹ nhàng, dễ chịu.
Thời điểm uống rất quan trọng. Buổi sáng, một ly matcha hay trà đen sẽ đánh thức năng lượng, khởi đầu ngày mới tràn sức sống. Chiều, một tách trà xanh vừa giúp bạn tập trung, vừa không tạo cảm giác nặng bụng. Nhưng sau 7 giờ tối, tốt nhất nên tránh caffeine, chuyển sang các loại trà thảo mộc để dễ ngủ hơn.
Cách pha cũng tạo nên sự khác biệt. Muốn trà dịu hơn, bạn có thể tráng nhanh 30 giây rồi bỏ nước đầu, hoặc dùng nước hơi mát khoảng 80°C, hãm nhanh dưới 2 phút. Trà lúc này vẫn giữ hương nhưng nhẹ nhàng hơn, dễ nhâm nhi.
Cuối cùng, đừng uống trà khi đói. Hãy thưởng trà sau bữa ăn nhẹ, hoặc chọn những loại giàu L-theanine như matcha hay sencha, để vừa tỉnh táo, vừa bình tâm, không bị bồn chồn hay khó chịu.
Kết luận
Hiểu rõ caffeine trong trà giúp bạn vừa tỉnh táo vừa thưởng trà đúng cách mà không bị căng thẳng. Chỉ cần chọn loại trà hợp ý, pha đúng nhiệt độ và thời gian, mỗi tách trà sẽ là khoảnh khắc tập trung nhưng vẫn nhẹ nhàng.
Thử áp dụng ngay những mẹo pha trà và giờ uống phù hợp, bạn sẽ cảm nhận rõ sự khác biệt giữa tỉnh táo thoải mái và bồn chồn mệt mỏi.
Khám phá ngay các dòng sản phẩm trà của ILOTA để mỗi ngụm trà vừa giúp bạn tỉnh táo, vừa giữ tâm trí bình yên và tận hưởng trọn vẹn hương vị.
ILOTA – Xưởng sản xuất Cà phê & Trà
Địa chỉ: Biệt thự 3, ngõ 2A Chế Lan Viên, phường Đông Ngạc, Hà Nội.
Zalo: 0989 099 033 (Mr Thắng)
Website: ilota.vn
Facebook: ILOTA Coffee and Tea