Thử nếm cà phê là cách để bạn cảm nhận trọn hương vị thật của từng hạt cà phê từ mùi hương, vị ngọt đến câu chuyện đằng sau mỗi tách cà phê bạn “thưởng thức”
Có bao giờ bạn cầm trên tay một túi cà phê, đọc thấy những dòng mô tả như “hương hoa nhài”, “vị cam quýt”, “hậu vị sô-cô-la”… mà khi pha ra, bạn chỉ cảm thấy…vị cà phê?
Thật ra, bạn không hề đơn độc. Giữa việc “uống” để tỉnh táo và “thưởng thức” để cảm nhận, vẫn còn một khoảng cách nhỏ và chiếc cầu nối giữa hai thế giới ấy, chính là kỹ thuật thử nếm cà phê.
Thử nếm không chỉ để đánh giá, mà để hiểu hạt cà phê đang kể câu chuyện gì về vùng đất, về người trồng, và cả về cách rang đã đánh thức hương vị bên trong nó.
Vậy thử nếm cà phê (Cupping) là gì? Nó có thật sự cần thiết?
Trong thế giới cà phê, thử nếm cà phê (cupping) là ngôn ngữ chuyên ngành trong giới cà phê. Từ người trồng, người thu mua đến các nhà rang xay, ai cũng dựa vào cupping để đánh giá chất lượng và khám phá hương vị thật sự của hạt cà phê.
Vì sao nên cupping thay vì pha phin hay espresso?
Tính nhất quán: Cupping giúp loại bỏ ảnh hưởng của các yếu tố kỹ thuật như cỡ xay, cách rót nước hay áp suất pha. Nhờ đó, hương vị cà phê được thể hiện một cách trung thực và rõ ràng nhất.
Kiểm soát chất lượng: Đây là bước quan trọng để đảm bảo cà phê đạt đúng “profile” mong muốn, không lỗi rang, không sai lệch hương vị. Mỗi chén cupping giống như một lần “đối thoại” giữa con người và hạt cà.
Phát triển khẩu vị: Với người yêu cà phê, cupping là bài tập cảm nhận tuyệt vời. Nó giúp rèn luyện vị giác, nhận ra từng tầng hương khác nhau – từ hoa, trái cây đến sô-cô-la, caramel những điều mà một tách cà phê pha sẵn đôi khi không thể hiện hết.
Vậy cupping cà phê là gì? Nói đơn giản, cupping là cách ta “lắng nghe” hạt cà phê “nói” bằng hương và vị. Chỉ với nước nóng và những hạt cà rang chuẩn, người thử nếm có thể cảm nhận được câu chuyện của chúng về vùng đất, khí hậu, bàn tay người trồng, và cả tinh thần của hạt cà phê bên trong.
Khi ta thôi chỉ “uống” mà bắt đầu “thưởng”
“Uống” cà phê là để tỉnh táo.
“Thưởng” cà phê là để tỉnh thức.
Trong khi việc uống thường dừng ở cảm giác “đắng hay ngọt, mạnh hay nhẹ”, thì thưởng đòi hỏi sự chú tâm – nhìn, ngửi, nếm, cảm nhận. Mỗi ly cà phê không chỉ là một thức uống, mà là kết tinh của vùng đất, khí hậu, độ cao, cách rang, cách pha.Thử nếm cà phê (Cupping) chính là cánh cửa để ta bước từ “uống” sang “thưởng” – nơi mọi ly cà phê đều có cá tính riêng, và ta là người đối thoại cùng nó.
Thử nếm cà phê (Cupping) ra đời từ ngành cà phê đặc sản – như một cách “nghe” cà phê nói về chính nó.
Quy trình thử nếm cà phê (Cupping) tiêu chuẩn (đơn giản mà chuyên nghiệp)
Bắt đầu với việc ngửi cà phê xay khô: Đặt mũi gần ly cà phê xay, hít sâu. Ghi lại những mùi đầu tiên bạn cảm nhận: hoa, cacao, gỗ, cam quýt hay đất ẩm.
Tiếp theo là rót nước nóng: Rót 200ml nước vào ly, để yên trong 4 phút. Một lớp bọt (crust) sẽ nổi lên trên mặt – đây là nơi giữ hương mạnh nhất.
Kế tiếp với việc phá váng (Break the crust): Dùng muỗng nhẹ nhàng khuấy lớp bọt. Hít sâu ngay lúc ấy – đây là khoảnh khắc hương cà phê bung tỏa rõ nhất.
Bước tiếp theo đó là vớt sạch bọt: Dùng hai muỗng để hớt bỏ phần bọt trên mặt nước, giữ lại phần nước cà phê trong bên dưới.
Khi cà phê nguội bớt (khoảng 60°C), dùng muỗng múc và hút mạnh để cà phê lan đều khắp lưỡi. Đó là thử nếm cà phê. úc này, bạn sẽ cảm nhận rõ:
– Aroma (hương thơm)
– Body (thể chất – cảm giác đậm nhẹ)
– Acidity (độ chua sáng hay chua dịu)
Để hiểu thêm về độc chua (Acidity) là gì, hãy đọc thêm tại: [Độ chua trong cà phê là gì? “Linh hồn” làm nên hương vị đặc sản đích thực]
– Sweetness (độ ngọt tự nhiên)
– Aftertaste (hậu vị kéo dài hay ngắn)
Và cuối cùng là ghi chú & so sánh: Dùng giấy hoặc điện thoại để ghi cảm nhận. Đừng sợ “sai” – không có đúng hay sai trong cảm nhận hương vị, chỉ có sự chân thật của vị giác bạn mà thôi.
Mẹo giúp bạn cảm nhận tốt hơn
Mẹo đầu tiên: Thử nhiều loại cà phê cùng lúc, chọn 2-3 mẫu có nguồn gốc khác nhau. Sự đối chiếu giúp vị giác “mở” nhanh hơn.
Mẹo thứ hai: Dùng từ khóa hương vị, như “hoa nhài”, “chanh vàng”, “caramel”, “hạnh nhân” – điều này giúp bạn hình dung và ghi nhớ rõ hơn.
Meọ thứ ba: Cupping nhiều lần, như rèn luyện thính giác cho nhạc sĩ, vị giác cũng cần luyện tập để nhạy bén.
Và mẹo cuối cùng: Giữ tâm thế cởi mở, cà phê có thể “nói” điều bạn không ngờ tới – đôi khi là vị cam chín, đôi khi lại thoảng mùi đất sau mưa.
Tỉnh thức trong từng ngụm cà phê
Thử nếm cà phê (cupping) không chỉ dành cho chuyên gia. Bạn có thể mời bạn bè cùng tham gia – mỗi người mô tả hương vị theo cảm nhận riêng, rồi cùng thảo luận.
Tạo một “nhật ký cupping”, ghi lại từng loại hạt, cảm nhận, mức rang, độ yêu thích. Dần dần, bạn sẽ nhận ra mình có “gu” riêng – thích vị trái cây sáng của Ethiopia, hay sự ấm áp, đậm đà từ Colombia.
Thử nếm cà phê (Cupping) có thể trở thành khoảnh khắc kết nối – giữa con người với nhau, giữa bạn với ly cà phê của chính mình.
Quy trình rang “may đo” của ILOTA
Trước khi cà phê được thử nếm, một yếu tố quan trọng định hình hương vị chính là quá trình rang.
Với ILOTA, mỗi hạt cà phê đều mang một hương vị riêng, vì vậy mỗi một mẻ rang cũng đều được chăm chút và “may đo” một profile riêng để làm nổi bật lên những nốt hương đặc trưng nhất. Bằng hệ thống máy rang cao nhập khẩu từ Thụy Sĩ (Buhler) và Hà Lan (Giesen), ILOTA áp dụng công nghệ rang khí nóng (Hot-air), cho phép kiểm soát chính xác từng thông số về nhiệt độ và thời gian. Nhờ vậy, những mẻ rang từ ILOTA luôn có chất lượng vượt trội và tính đồng nhất cao.
Kết luận
Thử nếm cà phê không phải để chấm điểm, mà để hiểu hơn điều mình đang uống. Khi ta chậm lại, mở lòng với hương vị, mỗi tách cà phê sẽ trở thành khoảnh khắc kết nối – giữa hạt, đất, người rang và chính bản thân ta.
Khi ta ngửi, nếm, và lắng nghe cà phê bằng cả giác quan, ta đang hiện diện trọn vẹn – với ly cà phê, và với chính mình.
Và từ khoảnh khắc ấy, cà phê không còn chỉ để “uống”. Nó là để “thưởng”, để cảm nhận, để kết nối, để sống chậm lại giữa một thế giới luôn vội vàng.
Hãy [khám phá bộ sưu tập cà phê “may đo” của ILOTA] – nơi mỗi hạt cà phê kể một câu chuyện riêng. Nếu bạn là chủ quán hay doanh nghiệp, liên hệ để nhận mẫu thử miễn phí và cùng chúng tôi tìm ra hương vị phù hợp nhất cho thương hiệu của bạn.
Xưởng rang “may đo” ILOTA Coffee & Tea
Địa chỉ: Biệt thự 3, ngõ 2A Chế Lan Viên, phường Đông Ngạc, Hà Nội.
Zalo: 0989 099 033 (Mr Thắng)
Website: ilota.vn
Facebook: ILOTA Coffee and Tea